अविनाश चौधरी
धनगढी। जाडो छल्न भारततिर बसाइँ सरिरहेका कर्याङकुरुङ सारस चरा कैलालीमा देखिएका छन् ।
मङ्गोलिया, रसिया र उत्तरी चीनबाट आएका कर्याङकुरुङ बुधबार कैलारी गाउँपालिका–९ को सामरचौरा गाउँमा देखिएका हुन । सो गाउँ नजिक खेतमा बसेका थिए । मङ्गोलिया, रसिया र उत्तरी चीनबाट यी चराहरु भारतको राजस्थान र गुजरातमा छ महिनासम्म बिताउने गरेको चराविद हिरुलाल डङ्गौराको भनाइ छ ।

सात समुद्र पारिबाट आउने यी चरा भारत झर्ने क्रममा नेपालको माथिल्लो मुस्ताङस्थित समर–धौलागिरी हिमालको पश्चिम र डोल्पा गरेर दुई वटा रुटबाट आउने तल झर्दछन् । मुस्ताङ हुँदै आउने कर्याङकुरुङ भेरी नदी कोरीडोर भएर भारततर्फ जान्छन् ।
क¥याङकुरुङको दोस्रो रुट भने डोल्पा–कैलाली हो । डोल्पा हुँदै आएका कर्याङकुरुङ सारस कैलालीको हसुलियादेखि पूर्वतिर कर्णाली कोरीडोर भएर भारततर्फ झर्ने गर्दछन् ।

डङ्गौराका अनुसार जाने बेला क¥याङकुरुङले चार हजार ८९६ किलोमिटर उडान भर्ने गर्दछन् । यिनीहरुको जाने बेलाको यात्रा १३ देखि ४० दिनसम्मको हुने गर्दछ ।

जाडो याम सकिन थालेपछि पाकिस्तान, अफगानिस्तान, किर्गिस्तान लगायतका देश हुँदै फेरि यी चराहरु रसिया, मङ्गोलियाका लागि फर्कने गर्दछन् । फर्कने क्रममा क¥याङकुरुङको उडान ६५ देखि ६६ दिनसम्मको हुने गरेको डङ्गौरा बताउँछन् । यस क्रममा क¥याङकुरुङले छ हजार ३४ किलोमिटरसम्म उडान भर्ने गरेका जनाइएको छ । यी चरा अङ्ग्रेजी अक्षरको भी आकार बनाएर आकाशमा उड्ने गर्दछन् ।
तस्बिर : दिनेश कुश्मी